Bij de naam Owen Donkers ging er geen belletje rinkelen. Toch zijn er van hem inmiddels al vijf romans gepubliceerd. Wat je zaait is zijn vijfde. Afgaande op de beschrijving heeft hij zich gespecialiseerd in het genre van de autofictie, waar hij overigens bepaald niet de enige in is. Weet hij iets eigens toe te voegen aan dat genre dat inmiddels al aardig is uitgekauwd?
Eginald Schlattner is geen bekende naam in Nederland. Een korte introductie. Hij is in 1933 geboren in Arad, vlakbij de Roemeense grens met Hongarije. Hij groeide op in Fogarasch dat in het hart van Roemenië ligt. Schlattner behoort tot de Duitse minderheid. Hij schreef na de oorlog voor Duitstalige kranten en tijdschriften. In 1957 werd hij door de Securitate, de Roemeense geheime dienst, gearresteerd. Hij was niet opgewassen tegen de geestelijke en lichamelijke martelingen en heeft tijdens een showproces belastende verklaringen afgelegd over andere auteurs. Hij kwam er met een mildere straf vanaf dan de anderen. Zijn schuldgevoel hierover is hij nooit kwijtgeraakt. Op latere leeftijd hij de studie theologie voltooid en is vervolgens aan de slag gegaan als zielzorger in gevangenissen. Naast enkele andere boeken heeft hij vier romans geschreven waarin hij een en ander heeft verwerkt. De onthoofde haan is de eerste daarvan.
Het geheugen is tot wonderlijke dingen in staat. Herinneringen worden verdrongen, komen terecht in een al dan niet permanent gesloten laatje, worden verfraaid. Leugens worden waarheid en omgekeerd. Met deze thematiek speelt Alex Schulman een geraffineerd spel in De overlevenden.
Kazuo Ishiguro kan bij mij inmiddels wel een potje breken. Een voor zijn doen wat minder boek als Toen wij wezen waren steekt nog steeds een stuk boven de middelmaat uit. Het is inmiddels het vierde boek dat ik van hem heb gelezen en weer is het anders dan die andere boeken. Dit is wat absurder en hangt van meer toevalligheden aan elkaar dan gewoonlijk voor hem. Juist die constante kwaliteit gepaard aan die variatie kan ik enorm in hem waarderen.
Als je dan toch met een groot schrijver als Lev Tolstoj moet kennismaken waarom zou je dan niet bij het begin beginnen? Kinderjaren was zijn debuut in 1852, aanvankelijk gepubliceerd onder pseudoniem. Het is het eerste deel van wat zou uitgroeien tot een “trilogie” die onder de titel Jeugdherinneringen is uitgebracht. De andere twee delen zijn Jongensjaren en Studentenjaren. Overigens was het aanvankelijk de bedoeling dat het een vierluik zou worden, aldus vertaler Arthur Langeveld in zijn uitgebreide nawoord, om alle stadia van de jeugd te beschrijven. Van een vierde deel is het niet gekomen en daar valt wel wat voor te zeggen, omdat de hoofdpersoon, Nikolenka Irtenjev, aan het einde al min of meer volwassen is. In jaren welteverstaan.