Juli 2023

In juli heb ik acht boeken gelezen. Een daarvan is uitgebreid besproken en achteraf gezien is dat ook het boek gebleken dat mij het beste is bevallen. Het gaat om De jaren van onschuld van Edith Wharton, terug te lezen via deze link. De andere boeken zijn:

Het meer  – Bianca Bellová

Synopsis: Een vissersdorpje aan het einde van de wereld. De jonge Nami groeit op aan een opdrogend meer waarin alleen nog een geest huist. De vrouwen hebben zorgen, de mannen hebben wodka en de kinderen hebben eczeem. En Nami heeft niets, behalve een oma met vette armen en een eerste liefde die ten prooi valt aan Russische soldaten.
Hij gaat op reis om zijn verdwenen moeder te vinden; gewapend tegen alle weersomstandigheden in de oude jas van zijn opa. Tijdens zijn pelgrimstocht op weg naar volwassenheid leert Nami meer over de mysteries die de wereld voor hem in petto heeft. Om het grootste van alle mysteries op te lossen moet hij uiteindelijk terug naar de plek waar het allemaal begon: het meer in zijn geboortedorp.

Mening: een best interessant boek waarin de hoofdpersoon het in de jaren als jongvolwassene flink voor de kiezen krijgt. Een leven aan de onderkant van de samenleving, smerig en onderbetaald werk, onbetrouwbare medemensen, het lijkt vooral veel ellende tijdens de zoektocht naar zijn wortels. Toch gloort er hoop. Het leest vlot, korte hoofdstukken, taalgebruik dat past in de omgeving waarin hij gedurende een groot deel van het boek verkeert en toch ook een mooie, subtiele geschiedenis. Net aan vier sterren.

Vijftien honden – André Alexis

Synopsis: Het begint, zoals veel vreemde verhalen, in een kroeg. Hermes en Apollo ruziën over de vraag wat er zou gebeuren
als dieren menselijke intelligentie hadden. Ze sluiten een weddenschap af en schenken een groep honden bewustzijn en taal. De honden, plotseling in staat tot complexe gedachten, besluiten meteen de dierenkliniek te verlaten. De goden kijken toe hoe er al snel strijd ontstaat tussen zij die zich verzetten tegen dit nieuwe bewustzijn en blijven bij de oude, ‘hondse’ manier van leven, en zij die de verandering omarmen. De geslepen Benjy trekt van huis naar huis. Prince wordt een dichter. En Majnoun ontwikkelt zo’n bijzondere relatie met een vriendelijk echtpaar dat zelfs de cynische schikgodinnen ervan opkijken. Deze hedendaagse filosofische fabel stelt op uiterst originele wijze de oeroude vraag: wat is de zin van het leven?

Mening: Het idee is niet onaardig. twee goden die ervoor zorgen dat 15 honden in staat zijn om mensentaal te verstaan en te begrijpen en sommigen die dan een soort van spraak ontwikkelen. Het resultaat van een weddenschap tussen Apollo en Hermes die zich lijken te vervelen.
De visie op de mens vanuit het perspectief van honden is soms best goed gevonden en soms ontluisterend, maar uiteindelijk is het toch lichtelijk teleurstellend en blijft het vooral een goede vondst, dit spel van de twee goden Apollo en Hermes. Drie sterren.

Ons soort mensen – Juli Zeh

Synopsis: Juli Zeh heeft met ‘Ons soort mensen’ een meesterwerk geschreven. Het lijkt alsof Linda in het paradijs is beland in het dorp Unterleuten. Maar de plattelands-idylle wordt wreed verstoord wanneer een investeringsmaatschappij besluit er een windmolenpark te gaan bouwen.
Twee dorpsgenoten, een belegger en een boer, zijn bereid grond te verkopen voor een paar miljoen euro, maar dat grondgebied is nét te klein. Als Linda ook verkoopt is er wel genoeg plek. In gedachten ziet ze haar droom in vervulling gaan: eigenaar van een manege worden. Ze probeert het onderste uit de kan te halen.
Dan is er nog een doorgewinterde herrieschopper, die alles op alles zet om het windmolenpark tegen te houden. Oude geschillen steken de kop op in het dorp – hoeveel intriges kunnen de bewoners aan?
Juli Zeh ontleedt de personages meesterlijk en met subtiele humor en laat hun ware gezichten zien. ‘Ons soort mensen’ is een bestseller in Duitsland!

Mening: Wat doe je in de maand juli? Inderdaad een boek van Juli lezen. Heerlijk verhaal over een dorp met bewoners die onderlinge vetes uitvechten, nieuwelingen die hun plaats nog niet kennen en in hun onschuld worden meegesleept in de ruzies en ander gedoe. Scherpe observaties, heerlijke karakters. Wel een boek dat even nodig heeft om op gang te komen, maar als het eenmaal zover is, is het moeilijk weg te leggen. Vier sterren.

Er is geen daar daar – Tommy Orange

Synopsis: Iedereen kijkt uit naar de Big Oakland Powwow: hét evenement van het jaar. Iedereen zal er zijn – de lieve mensen, de bange, de vrolijke, maar ook de boze en de gewelddadige. Hun stemmen schetsen een mozaïek van verlangens, verwijten en verwachtingen. Dit zal niet anders dan schokkend kunnen aflopen.

Jacquie Red Feather is onlangs gestopt met drinken en probeert een weg terug te vinden naar de familie die ze achterliet in schande. Dene Oxendene probeert zijn leven op een rijtje te krijgen na de dood van zijn oom. Opal Viola Victoria Bear Shield komt om haar neefje Orvil, die zichzelf de traditionele Indiaanse dans heeft aangeleerd door te kijken naar YouTube-video’s, voor de eerste keer te zien optreden voor publiek. Dit wordt een glorieus samenzijn, een spektakel van heilige tradities en vertoon. Dit wordt een dag van opoffering, heldenmoed, en verlies.

Mening: het verhaal is sterk, de meeste zijlijnen, en dat zijn er nogal wat met twaalf personages van wie de achtergrond wordt geschetst, zijn dat ook.
Maar: de opbouw is rommelig, te veel korte hoofdstukken. Net als je een beetje gewend aan een persoon springt het weer naar een ander. Hierdoor blijven ze vlak en mij in hen inleven is mij vaak niet gelukt. Mede hierdoor verslapte de aandacht nogal eens.
Stilistisch is het niet sterk en beeldspraak rammelt te vaak:
“we luisterden naar het regelmatig klotsende geluid van auto’s die langsreden, net als het geluid van golven die klotsten op de rotsblokken langs de oever van onze onzekere toekomst” (auto’s die klotsende geluiden maken??)
“voordat je werd geboren was je een matroesjka aan mogelijkheden in de eierstokken van je moeder”

Gemengde gevoelens dus, omdat het thema wel zeer tot de verbeelding spreekt. Drie sterren.

De vervlogen helft – Brit Bennett

Synopsis: De tweelingzussen Desiree en Stella Vignes zijn elkaars spiegelbeeld. Op zestienjarige leeftijd lopen ze samen weg van de kleine, zuidelijke zwarte gemeenschap waarin ze zijn opgegroeid, maar al snel scheiden hun wegen. Eenmaal volwassen lijkt hun spiegelbeeld te zijn vervlogen. Niet alleen de invulling van hun dagelijks leven verschilt, alles is anders: hun families, hun gemeenschap, hun identiteit.

Jaren later leeft een van de zussen met haar zwarte dochter in hetzelfde zuidelijke stadje dat ze ooit probeerde te ontvluchten. De ander gaat door het leven als witte vrouw en vertelt haar witte echtgenoot niets over haar verleden. Maar gescheiden door vele kilometers en evenzoveel leugens blijft het lot van de tweeling vervlochten. Wat zal er met de volgende generatie gebeuren, wanneer de paden van hun eigen dochters zich kruisen?

Mening: interessante roman over gender, racisme en familie. Wat het meest is blijven hangen gaat over huidskleur en wat dat voor gevolgen heeft. Ze zijn beide geboren in een dorp met zwarte mensen, maar met een huid die zo licht is dat je hen niet of moeilijk van witte mensen kunt onderscheiden. De zus die haar afkomst verloochent en als witte vrouw door het leven gaat, leidt een succesvol en welvarend leven, maar of zij gelukkig is?? De andere doet dat niet en oogt meer tevreden met haar lot als minder welvarende. Ook op andere vlakken is racisme een belangrijk thema, zich bijvoorbeeld uitend in het leven van hun dochters. Een boek dat je goed laat voelen hoe het is om als zwarte te worden bejegend. Dan blijkt kennis, kwaliteit, karakter minder te tellen dan iets toevalligs als de hoeveelheid pigment. Wrang. Vier sterren.

Nader tot u – Gerard Reve

Synopsis: Nader Tot U noemde Reve de voortzetting en voltooiing van Op Weg Naar Het Einde. Reves denkbeelden over religie en seksualiteit worden in dit boek uitgewerkt tot de inmiddels beroemde persoonlijke mythe. Tegenover de futiliteit van het bestaan staat God. Hij is de enige werkelijkheid: ‘En indien het waar was, dat God liefde was, dan moest dit betekenen dat wij slechts werkelijk bestonden, in zoverre we lief hadden.’ Naar aanleiding van het boek werden in 1966 door de SGP Kamervragen gesteld. Er volgde een proces (‘het Ezel-proces’) dat tot voor de Hoge Raad werd uitgevochten. In 1968 werd Reve ten slotte vrijgesproken.

Mening: ik kon er op een goedkope manier aan komen en dacht: waarom niet. Het is een boek dat je in korte tijd uitleest en dat is ook alles wat het verdient. Af en toe aardige fragmenten, soms heel komisch, maar ook veel van hetzelfde: seks, drank, religie, dood. Drie sterren.

Misschien moet je eens met iemand praten? – Lori Gottlieb

Synopsis: Eén op de drie Nederlanders zit wel eens op de bank bij een psycholoog – en sommige van deze patiënten zijn zélf therapeut, zoals Lori Gottlieb. In Misschien moet je eens met iemand praten? beschrijft ze sessies in haar spreekkamer met uiteenlopende patiënten als een pasgetrouwd stel dat moet omgaan met een dodelijke ziekte, een man met zelfmoordneigingen en een vrouw die telkens relaties begint met verkeerde mannen – maar ook de therapie die ze zelf volgt.

Want naast psycholoog is Gottlieb allereerst mens, die worstelt met relatieproblemen en het opvoeden van haar zoon. Met humor, wijsheid en empathie gaat ze in op essentiële levensvragen over verlangens en behoeften, leegtes en betekenis, schuldgevoelens en opluchting, eenzaamheid en liefde.

Mening: heel interessant. Je krijgt een goed beeld van wat het betekent om het vak van psycholoog uit te oefenen. Mensen met allerlei problemen, gedrag dat sterk uiteenloopt. Het varieert van lastige klanten tot mensen met wie Gottlieb, als zij geen patient zouden zijn, bevriend zou kunnen zijn. Zonder al te veel persoonlijke details van haar ‘klanten’ prijs te geven, weet zij een goede indruk te geven van hoe een dag in het leven van een psycholoog eruit ziet. Zij vermengt dit met haar eigen leven, een fase waarin zij het heel moeilijk heeft door een verbroken relatie. Gottlieb besluit om zelf in therapie te gaan en dan lees je van heel dichtbij hoe dat kan uitwerken. Bij vlagen wordt het heel emotioneel, maar intussen draait de praktijk gewoon door. Mooi, vier sterren.