Serieuze onderwerpen, kleurrijke types en doldwaze gebeurtenissen
De liefhebbers van Miriam Toews kunnen met haar meest recent vertaalde boek hun hart ophalen. Nachtgevechten bevat vertrouwde thema’s zoals trauma’s, vrouwen die voor zichzelf opkomen en familierelaties en dat alles in de haar kenmerkende heldere, sprankelende stijl. De toon is een stuk lichter dan in haar eerdere romans, zeker vergeleken met het wat sombere Wat ze zeiden. Af en toe heeft het de kenmerken van slapstick die heel beeldend wordt verteld.
Swiv en oma
De ik-verteller is de negenjarige Swiv die geschorst is van school omdat ze het advies van haar oma om te vechten al te letterlijk opvat. Na de zoveelste keer met blauwe ogen en gescheurde kleren is ze voorlopig niet meer gewenst. Ze is thuis met haar moeder die in het derde kwart van haar zwangerschap zit. Het aanstaande kind heeft alvast maar een naam, Gord. Haar moeder is druk met haar stroef lopende acteercarrière. Door haar leeftijd slinkt de kans op filmrollen en moet zij vrezen voor audities voor reclamefilmpjes. Niet alleen hierom is haar moeder altijd boos en opgefokt. Later in Nachtgevechten wordt hierover meer duidelijk.
Haar vader is een paar maanden geleden vertrokken en het boek begint met een brief die zij aan hem schrijft.
In huis woont de goedlachse (dat vooral), kleurrijke, excentrieke en goed ontwikkelde oma. Je zou het niet direct verwachten van iemand die zich zo gedraagt als zij, maar ze is belezen en beschikt ook over de nodige filosofische kennis. Maar zij is oud, kan niet zonder pillen, nitrospray en steunkousen. Swiv zorgt voor haar omdat haar moeder of aan het repeteren is of moe en prikkelbaar. Zij zorgt voor eten en drinken en de tijdige inname van alle medicatie en het aantrekken van de steunkousen.
In ruil daarvoor krijgt Swiv les. Stel je daarbij niets voor, het gaat om sudoku, maken van gepocheerd ei, medische termen, droomanalyse op hun manier, Boggle en snelkoken.
Van ernst tot slapstick
Nachtgevechten bestaat uit twee delen: Thuis en Uit, min of meer eerlijk verdeeld over de ruim tweehonderd pagina’s. In het eerste deel beleven Swiv en haar oma Elvira van alles in en dichtbij huis. Dat gaat om een halfjaarlijks etentje met vriendinnen die nog niet dood zijn, tot kaartmiddagen en af en toe een “grote beurt”.
In het tweede deel gaat het duo op reis, op bezoek bij de neven van oma, die in de ogen van Swiv ook al hartstikke oud zijn. De vliegreis, het gedoe op de vliegvelden en het bezoek aan de neven verloopt af en toe als een chaotische, doldwaze slapstick, maar vooral oma houdt altijd de moed erin. Of ze nou hulpeloos op haar rug ligt na weer eens een val, of dat ze ineens moet plassen omdat de inname van haar plaspil verkeerd is getimed of met een rollator een rek met parfum omver heeft gereden omdat ze met te hoge snelheid van een helling rijdt en Swiv haar niet kan houden, ze ziet van alles de zonnige kant in en moet om alles lachen.
Oma Elvira is een onvergetelijk type dat altijd en overal de show steelt, een levenslustige, eigenzinnige, maar wel doodzieke hoogbejaarde vrouw.
Nachtgevechten is vooral een vrolijk boek, ondanks dat tussen de hilarische taferelen door de ernst er wel degelijk is. Oma had geen fijne jeugd, mama heeft zo haar redenen om getraumatiseerd te zijn, en Swiv wil maar weten waar haar vader is.
Het einde is wel een tikkeltje voorspelbaar met een doodzieke bejaarde oma en een hoogzwangere moeder, maar dat mag de pret niet drukken. Hoewel sommige passages net even te lang duren om leuk te blijven, is Nachtgevechten een bijzonder vermakelijk boek, niet in het minst door de heerlijke vertelstem van de vroegwijze Swiv.
Literatuur
Cossee
2023
Paperback
221
Ineke van den Elskamp
9789464521146
Ontdek meer van JKleest
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.