Manja – Anna Gmeyner


Beklemmende, indrukwekkende en gelaagde exilroman

Anna Gmeyner is in 1902 in Wenen geboren als kind van liberale Joodse ouders. Al op jonge leeftijd verwierf zij een zekere bekendheid en een behoorlijke reputatie met haar toneelstukken, romans en andere producties. Na wat omzwervingen door Europa belandde zij uiteindelijk in Berlijn, een stad waar zij zich thuis voelde, een stad die het epicentrum was van de Duitse theaterwereld.
De opkomst van het nazisme noopte haar deze stad te ontvluchten. Aanvankelijk verbleef zij in Parijs, vanaf 1934 woonde zij in Londen. Terwijl haar werk in Duitsland door het nazibewind in de ban werd gedaan werkte zij in het buitenland verder aan haar oeuvre.
In Londen schreef Anna Gmeyner haar eerste exilroman, Manja, dat in 1938 is uitgebracht.

Lees verder

Manja Boek omslag Manja
Anna Gmeyner
Oorlogsroman
Cossee
27 mei 2015
Paperback
480
Jantsje Post

 

Manja opent gedurfd met het verwekken van vijf kinderen. Hun ouders zijn wanhopig, brutaal, romantisch of achterdochtig, in slaapkamers die net zo verschillend zijn als de dromen van de mensen erin.
De roman volgt de kinderen die elkaar dagelijks ontmoeten op een verlaten ruïneterrein. De vier jongens en Manja moeten dit paradijs voortdurend verdedigen tegen het geweld van 'Klasse' en 'Rasse', van domheid en nijd. Manja neemt het voortouw en slaagt erin de vriendengroep bij elkaar te houden. Tot hun vriendschap in 1933 zwaar op de proef gesteld wordt, omdat Manja en Harry opeens niet meer 'raszuiver' zijn. Twee van de jongens worden door hun ouders gedwongen bij de Hitlerjugend te gaan, de vader van een ander wordt als gevaarlijke communist bestempeld en is op een dag plotseling verdwenen. Door de problemen van hun ouders - die zich wel of niet bij Hitler moeten aansluiten -, worden de kinderen ook gedwongen een keuze te maken.
Net zo kleurrijk als Hans Fallada vertelt Anna Gmeyner over mensen en hun hoop en verwachtingen aan de vooravond van het Derde Rijk. Met zijn indrukwekkende en nietsontziende beschrijvingen van het Duitse dagelijkse leven, met zijn poëzie en zijn sprankelende dialogen, betovert Manja ook vijfenzeventig jaar later nog iedere lezer.

Share

De kamer – Jonas Karlsson


Aangrijpend en humoristisch tegelijk

Scandinavië lijkt een patent te hebben op schrijvers die in staat zijn om boeken te schrijven over mensen die in zekere mate afwijkend gedrag vertonen, denk aan auteurs als Erling Jepsen, Erlend Loe en Jonas Jonasson. Met De kamer lijkt Jonas Karlsson zich bij dit groepje te hebben gevoegd.

Lees verder

De kamer
Jonas Karlsson
Roman
Bruna
13 februari 2014
Paperback
128
Gerie de Boer

 

De eerste keer dat ik de kamer binnenging, draaide ik me vrijwel meteen weer om. Ik moest eigenlijk naar het toilet, maar ik nam de verkeerde deur. Een vleug bedompte lucht sloeg me tegemoet toen ik de deur opendeed, maar ik kan me niet herinneren dat ik daar bijzondere aandacht aan schonk. Het was me nog niet opgevallen dat er in dat gangetje bij de lift nog iets anders was dan de toiletten. O, dacht ik. Een kamertje.
Ik deed de deur open en dicht. Meer niet.

'De kamer heeft de kwaliteiten van een meesterwerk.' - Goteborgsposten

Share

De eerste vijftien levens van Harry August – Claire North


Interessant gegeven maar uitwerking had beter gekund

De hoofdpersoon is Harry August, geboren in 1919 als bastaardzoon van een in verval zijnde edelman en een dienstmeisje. Harry is bijzonder. Hij is een “kalachakra”, wat inhoudt dat telkens als hij sterft zijn leven opnieuw begint, waarbij hij kan blijven beschikken over de kennis die hij in eerdere levens heeft opgedaan. Hij is hoogbegaafd en mnemonicus, onthoudt alles wat hij heeft meegemaakt en wat in de wereld is gebeurd, wat hem enorm van pas komt in volgende levens.

Lees verder

De eerste vijftien levens van Harry August Boek omslag De eerste vijftien levens van Harry August
Claire North
Roman
Nieuw Amsterdam
20 juni 2014
Paperback
384
Lisette Graswinckel

 

Harry August gaat dood. Keer op keer. Wat hij ook doet of besluit, telkens keert hij terug in hetzelfde leven, in hetzelfde jaar, op dezelfde plek. Maar met de kennis uit zijn vorige levens. Toch verloopt niets anders. Dan staat er, aan het einde van zijn elfde leven, een klein meisje bij zijn sterfbed. Zij roept zijn hulp in om de wereld te redden. Inmiddels weet hij dat er meer zijn zoals hij. Terwijl de meesten hun kennis gebruiken om een lekker leven te leiden, is er een die zijn kennis te gelde maakt waardoor de wereld zich te snel vernieuwt en het natuurlijke evenwicht wordt verstoord. Dat zal uiteindelijk de ondergang betekenen. Alleen Harry kan hem tegenhouden. Als hij hem vindt. Als hij op tijd komt.

Share

Vingervlug – Sarah Waters

Complexe historische roman met larmoyante trekjes
Vingervlug van Sarah Waters gaat vooral over twee meisjes, Susan en Maud. De achternamen wisselen nogal eens en de echte achternamen worden pas aan het eind duidelijk.
De meisjes worden als baby verwisseld en hun levens krijgen daarna hun geheel eigen loop.

Lees verder

Vingervlug Boek omslag Vingervlug
Sarah Waters
Historische roman
Nijgh & van Ditmar
2004
Paperback
559
Marion op den Camp

 

Weeskind Sue Trinder is als baby achtergelaten bij mevrouw Sucksby, die haar met ongewoon veel tederheid opvoedt. Meneer Ibbs, Sue's stiefvader, verdient de kost met het helen van gestolen goederen. Het huis waarin Sue opgroeit is een thuishaven en toevluchtsoord voor zakkenrollers en andere kruimeldieven. Wanneer de charmant ogende oplichter Richard Rivers, beter bekend als Gentleman, een duivels plan opstelt en Sue daarin betrekt, verandert haar leven voorgoed. Sue's aandeel in het plan bestaat eruit het dienstmeisje te worden van Maud Lilly, een naïef rijkeluismeisje dat samen met haar oom in een groot landhuis woont. Ze moet Gentleman helpen Maud te verleiden. Als dat lukt, krijgt Sue drieduizend pond van de enorme erfenis die Maud ontvangt als ze in het huwelijk treedt. Zodra de erfenis is veiliggesteld, wil Gentleman Maud laten opsluiten in een gekkenhuis. Sue gaat akkoord met het snode plan, maar algauw krijgt ze medelijden met Maud en raakt innig bevriend met haar. Totdat het ware plan van Gentleman duidelijk wordt, dat het begin is van een duizelingwekkende reeks verwikkelingen, waarin de lezer voortdurend op het verkeerde been wordt gezet en van de ene verbazing in de andere valt. Want is Maud wel zo naïef als ze zich voordoet? Welke relatie heeft zij met Gentleman? En welke vreemde rol speelt de oom van Maud, die zich zelden laat zien en dag en nacht bezig is met het overschrijven van boeken? Vingervlug is een spannende thriller die de lezer meevoert naar de Londense onderwereld van de negentiende eeuw, vol verraad, bedrog en opportunisme.

Share

Een circus van schimmen – R.J. Ellory


Schimmenwereld vol misleiding

R.J. Ellory begon in 1987 met het schrijven van romans. In korte tijd had hij er 22 voltooid die allemaal door uitgevers werden geweigerd wegens vermeend gebrek aan commerciële mogelijkheden, vooral omdat hij als Brits auteur zijn verhalen situeert in Amerika. Hij bleef doorzetten en in 2003 is zijn eerste boek uitgegeven. Sindsdien wordt elk jaar een nieuw boek uitgebracht, de meeste daarvan zijn ook in het Nederlands verschenen en oogsten lovende kritieken.

Lees verder

Een circus van schimmen Boek omslag Een circus van schimmen
R.J. Ellory
Thriller
De Fontein
22 juni 2015
Paperback
495
Kris Eikelenboom

 

Met Een circus van schimmen schreef R.J. Ellory zijn meesterwerk. Complotten, politiek, intrigerende personages; alles komt samen in een mix van literatuur en spanning.

Kansas, 1959. Reizend circus Diablo strijkt neer in Seneca Falls. Wanneer er een lijk onder het carrousel wordt aangetroffen, wordt FBI-agent Michael Travis op de zaak gezet. Travis krijgt te maken met Edgar Doyle, de illustere leider van het circus, die ontwijkend en raadselachtig antwoordt. De zaak voert veel verder dan het in eerste instantie lijkt. Wanneer zelfs de hoogste bazen als J. Edgar Hoover, van de FBI en de CIA betrokken lijken te zijn, beseft Travis dat hij niets meer als waarheid kan aannemen. Hij begint zijn onderzoek van voren af aan en duikt er dieper in dan alle betrokkenen hadden gehoopt...

Share

Muidhond – Inge Schilperoord


Verstikkend

Inge Schilperoord is forensisch psycholoog bij onder andere het Pieter Baan Centrum. Daarnaast publiceert zij in diverse (vak)bladen over haar vakgebied. Muidhond is haar eerste roman, een zeer sterk debuut.

Lees verder

Muidhond Boek omslag Muidhond
Inge Schilperoord
Roman
Podium
2015
Paperback
220

 

De mensen moesten hem niet, dat was altijd zo geweest. Maar de natuur nam hem zoals hij was. Nadat Jonathan bij gebrek aan bewijs is vrijgesproken van tbs, keert hij terug naar het krappe huisje in het vissersdorp waar hij samen met zijn eenzame moeder woont. Hij verheugt zich erop om weer met hond Milk in de duinen te kunnen wandelen. Al snel krijgt hij gezelschap van zijn nieuwe buurmeisje, die door haar moeder aan haar lot wordt overgelaten. Jonathan is bang om opnieuw de fout in te gaan en probeert haar op afstand te houden. Gewetensvol maakt hij de oefeningen die zijn psycholoog hem in de gevangenis heeft gegeven. Maar zijn hoofd wordt voller en voller en hij lijkt de controle te verliezen.

In het ongekend dicht op de huid geschreven Muidhond slaagt Inge Schilperoord erin om de lezer deelgenoot te maken van de worstelingen van een pedofiel. Met haar trefzekere pen en ijzingwekkende narratieve beheersing maakt ze een overrompelende entree in onze letteren.

Share

In huis met een seriemoordenaar – Jan en Sanne Terlouw


Lugubere en fascinerende geschiedenis

Het dagelijks leven aan het begin van de jaren ‘60 van de vorige eeuw doet een halve eeuw later onwerkelijk aan. Het was de tijd dat getrouwde vrouwen meestal hun dagen in en om het huis doorbrachten en waarin het dagelijkse ritme werd bepaald door schooltijden en het tijdstip waarop de dagelijkse boodschappen aan huis werden bezorgd door onder andere de melkboer, de bakker en de groentenman.

Lees verder

In huis met een seriemoordenaar Boek omslag In huis met een seriemoordenaar
Jan en Sanne Terlouw
Roman
De kring
14 februari 2015
Paperback
224


In 1967 werd Nederland opgeschrikt door de arrestatie van Hans van Z. Onder ongekende media-aandacht werd tijdens het 'Moordproces van de Eeuw' vastgesteld dat de 26-jarige Van Z. minstens drie moorden had gepleegd; een vierde moord was mislukt. Hij werd tot levenslang veroordeeld.
Deze charmeur kwam jarenlang bij het gezin Terlouw over de vloer, als geliefde van hun huurster. Dochter Sanne was nog jong, maar ze herinnert zich de man wel.
Jan Terlouw en Sanne Terlouw schreven een intrigerende roman over hun ervaringen met deze beruchte seriemoordenaar.

Share

Het hout – Jeroen Brouwers

De ondraaglijke zwaarte van het kloosterleven
In de afgelopen jaren hebben de negatieve aspecten van het kloosterleven heel veel aandacht gekregen. Terecht, maar veel te laat. Jeroen Brouwers heeft dit verwerkt in zijn roman Het hout, waarin hij zijn kostschoolervaringen heeft gebruikt.

Lees verder

Het hout Boek omslag Het hout
Jeroen Brouwers
Roman
Atlas Contact
Oktober 2014
Paperback
282

 

Als tegenhanger van het overheersend protestante geschrijf in de huidige Nederlandse letteren is Het hout een 'katholieke' roman. In een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat vindt in de jaren vijftig van de vorige eeuw seksueel misbruik, sadisme en vernedering plaats. De roman geeft een cynisch beeld van de misdaden en de hypocrisie in de roomse kerk, die heden nog de verontwaardiging en frustratie oproepen van wie er het slachtoffer van zijn geweest.

Share

De stad der blinden – Jose Saramago


Wat is de mens zonder het dunne laagje beschaving?

De stad der blinden van Jose Saramago begint met een man die in zijn auto voor het verkeerslicht staat te wachten en merkt dat hij plotseling blind is geworden. Hij raakt in paniek en kan niet meer rijden. Een man stapt in zijn auto en brengt hem naar een oogarts, vervolgens steelt deze man zijn auto.
De oogarts onderzoekt hem maar constateert dat zijn ogen intact zijn. Hij staat voor een raadsel.

Lees verder

De stad der blinden Boek omslag De stad der blinden
Jose Saramago
Roman
Meulenhoff
1998
Paperback
304
Harrie Lemmens


Een rij auto’s staat te wachten voor een rood stoplicht. Als het licht eindelijkop groen springt, trekt de eerste auto niet op, tot groeiend ongenoegen vande automobilisten erachter. Als ze het portier opentrekken, treffen ze eenwanhopige bestuurder aan, die alleen maar kan uitbrengen dat hij van hetene op het andere moment blind is geworden.
Deze openingsscène is de katalysator van een reeks verbijsterendegebeurtenissen, die algauw apocalyptische vormen aanneemt. Deblindheid blijkt besmettelijk: al snel ziet een groot gedeelte van de bevolkingvan Lissabon niets meer. Alle slachtoffers worden in een ziekenhuisgeïsoleerd. Binnen korte tijd spelen zich daar verschrikkelijke taferelen af,die de vraag naar goed en kwaad haast ondraaglijk actueel maken.

Share

Blinde wereld – Ellen Heijmerikx


Bitterheid om verloren jeugd

Ellen Heijmerikx is opgegroeid in een streng religieus gezin. Haar vader had een belangrijke rol in een tamelijk kleine en gesloten religieuze gemeente, de Noorse broeders, een gemeente waarin de mannen het voor het zeggen hebben en de vrouw ondergeschikt is. Een gemeente die extreme standpunten huldigt als je moet je zoon tuchtigen omdat de bijbel dat zegt. Een gemeente waarin naar buiten toe de schijn wordt opgehouden, terwijl achter de façade van vroomheid en rechtschapenheid een wereld schuilgaat van hypocrisie, seksueel misbruik, neerbuigendheid en onderdrukking.

Blinde wereld gaat over Kieke, een meisje dat gebaseerd is op de persoon van de schrijfster, hoewel het boek, ondanks een aantal overeenkomsten tussen beiden, geen autobiografie mag worden genoemd. Het is wel waarheidsgetrouw.
Kieke heeft inmiddels ruimschoots de jeugdjaren achter zich gelaten. Afwisselend speelt het verhaal zich af in het verhaalheden en in de vroegere periode rondom haar uittreden. In de terugblikken schetst wordt een beeld geschetst van een meisje dat de leefomstandigheden aanvankelijk nog als gewoon ervaart. Naarmate zij ouder wordt gaan bepaalde zaken wel opvallen, vooral door haar contacten met de wereld buiten de gemeente. Ook al ben je onderdeel van een strenge religieuze gemeente, het is onvermijdelijk dat je tijd doorbrengt in een meer wereldse omgeving.
De aantrekkingskracht van het wereldse leven wordt steeds groter op Kieke en op haar broer, Job. Laatstgenoemde heeft een uitgesproken haat opgebouwd ten opzichte van zijn ouders, vooral zijn moeder moet het daarbij ontgelden. Op een bepaald moment wordt het Job teveel en hij verlaat het ouderlijk huis, verbreekt alle banden, en treedt uit uit de gemeente. Kieke heeft het er enorm moeilijk mee. Zij slingert heen en weer tussen de vertrouwde wereld met haar familie en vriendinnen en de aantrekkingkracht van die andere wereld waar Job nu deel van uitmaakt.

Toch besluit zij uit te treden. Een belangrijke aanleiding daarvoor is dat zij vals wordt beschuldigd; zij zou door haar sturende opmerkingen een meisje zo aan het wankelen hebben gebracht dat het meisje zelfmoord pleegt. In werkelijkheid is er iets heel anders aan de hand. Een van de getrouwde vrome broeders heeft zijn gore fikken niet kunnen thuishouden en heeft het meisje misbruikt. De hypocriete beschuldigingen aan het adres van Kieke zijn bedoeld om de aandacht af te leiden van het gedrag van de betreffende broeder. Dit is voor haar de druppel.
Helemaal los van de gemeente komt zij niet. Het gif is diep in haar geest doorgedrongen, de valse moraal van de gemeente speelt haar nog jaren parten. Daarnaast worden geregeld openlijke en heimelijke pogingen gedaan om Kieke weer terug te halen, met tegengesteld effect. De afkeer wordt alleen maar groter.

Blinde wereld heeft een hele bittere toon. De auteur heeft er in verschillende interviews geen geheim van gemaakt dat haar bitterheid zich vooral richt op het feit dat zij geen jeugd heeft kunnen hebben zoals andere meisjes. Zij beschouwt het als een verloren jeugd waarvan je nooit meer de kans krijgt om het over te doen. Simpele dingen als het dragen van broeken, met je haar doen wat je goeddunkt, uitgaan, dansen, televisiekijken waren er voor haar niet bij. De wetten van de gemeente lieten dat niet toe, elke vorm van buitenissigheid was taboe.

De stijl is heel dwingend en sober, haast kleurloos, en toch indringend en aangrijpend. Zij wisselt de korte hoofdstukken af in verhaalheden en verleden en houdt er flink de vaart in.

De auteur weet een verontrustend beeld te schetsen van een meisje dat een koude en liefdeloze jeugd heeft doorgemaakt waarin alledaagse pleziertjes taboe waren. Blinde wereld is een aangrijpend en beklemmend boek dat uitstekend de verstikkende mores van een kleine religieuze gemeente schetst. Het getuigt haast van heldenmoed om afstand van die wereld te nemen, het is zelfs een welhaast bijzondere prestatie om toch nog met een zekere ingetogenheid terug te kijken op die bittere jeugd.

Blinde wereld Boek omslag Blinde wereld
Ellen Heijmerikx
Roman
Nieuw Amsterdam
2009
Paperback
221

Share