Vertrouw nooit iemand van wie de televisie groter is dan de boekenkast
voor buurvrouw H. te G.
Hij rende weg, maar ontkwam niet,
en werd getroffen, en stierf, achttien jaar oud.
Een strijdbaar opschrift roept van alles,
maar uit een bruin geëmailleerd portret
kijkt een bedrukt en stil gezicht.
Een kind nog. Dag lieve jongen.
Nu gaan we dus zoenen. Geen flauwekul, het was
afgesproken dat we dat nu zouden doen.
Jij kijkt toch ook wel eens naar soaps. Niks aan,
maar iemand moet beginnen anders staan we
hier straks te sterven van de ouderdom. Kom, eerst je hoofd
naar voren en ik dan het mijne.
Tijdloze en briljante satireIedereen kent het woord dat Karel Ĉapek als eerste op papier heeft gezet: robot. Hij heeft ooit gezegd dat zijn broer Josef het heeft verzonnen. De broers speelden een centrale rol in het intellectuele leven in het Tsjechië ten tijde van het interbellum. Karel overleed in september 1938 aan een longontsteking, doch zijn weerstand had kort daarvoor al een zware klap opgelopen toen duidelijk werd dat zijn vaderland in de steek werd gelaten in de strijd tegen nazi-Duitsland.
Zijn werk in de jaren dertig stond in het teken van protest tegen opkomend fascisme en nazisme, met satire als één van de stijlfiguren. Oorlog met de salamanders is daarvan een uitstekend voorbeeld. De salamanders zijn dieren die lijken op robots met als verschil dat zij in staat zijn zich te ontwikkelen.
Ik heb het nog niet gezien,
doodsangst ritselt door het bos.
Het beest is los! Het beest is los!
Ik was je kwijt voordat ik je bezat,
ik heb je al gemist voor ik je kende;
er is klaarblijkelijk nog meer ellende
dan ik voor mogelijk gehouden had.
Te eenvormige parade van idioten en kolder
Het overkomt ook schrijvers: postuum de erkenning krijgen die zij bij leven niet hebben gehad. Het overkwam John Kennedy Toole met Een samenzwering van idioten. Hij voltooide het boek in 1964, maar maakte in 1969 op 31-jarige leeftijd een einde aan een leven dat een aaneenschakeling was van literaire en persoonlijke afwijzingen.
In 1976 ging zijn moeder leuren met het manuscript en uiteindelijk werd het in 1980 gepubliceerd. Een jaar later werd de Pulitzer prize voor fictie postuum aan hem toegekend.
Een samenzwering van idioten
'Een samenzwering van idioten' speelt zich af in New Orleans en vertelt het verhaal van Ignatius J. Reilly - de onvergetelijke, zwaarlijvige, boerende, vanuit intellectueel opzich zijn omgeving constant terroriserende, en Don Quichot-achtige hoofdpersoon. Ignatius' onverdraaglijk arrogante karakter, gepaard aan het onvoorstelbare aura van lichaamsgeuren dat om hem heen hangt, heeft hem weinig geluk gebracht bij sollicitaties. Als hij dan eindelijk een vacature kan vervullen bij Levy Pants, organiseert hij een wilde staking en wordt ontslagen. Hij eindigt als hotdogverkoper.
De wereld was één huis, wat straten en de buren. De dagen
gingen traag. Je telde af. Kruiste wensen in de folders aan
alsof je invloed had. Wie de koek krijgt, wie de gard.
Een gedicht van de op 2 december 2017 overleden Jaap Harten, heeft onder meer gewerkt bij Het letterkundig museum
Iedere morgen knispert moed
iedere morgen trek ik het rolluik op
schakel mijn antwoordapparaat in
slijp potloden van de supermarkt
en zet mijn bokkepruik op
Een stap vooruit
Het eerste deel in de reeks van Nicci French met Frieda Klein in de hoofdrol was bepaald niet overtuigend. Het schrijversduo heeft echter heel wat krediet opgebouwd met hun (psychologische) thrillers. Het was dus niet de vraag óf het vervolg aan bod zou komen, maar wel wanneer. Met deel twee, Dinsdag is voorbij, hebben zij een flinke stap vooruit gezet.
Dinsdag is voorbij
In een vervallen huis in Oost-Londen wordt het opgezwollen, met vliegen bedekte lijk van een man aangetroffen, rechtop in een leunstoel. Het huis is van Michelle Doyce, een kwetsbare vrouw met ernstige psychische problemen. Onderzoek toont aan dat de man pas na zijn dood naar het huis is overgebracht. De enige informant is Michelle, maar haar uitspraken stellen de recherche voor raadsels. Inspecteur Karlsson roept Frieda Klein te hulp, en weer raakt zij verstrikt in de duistere kanten van het leven. Zij komt erachter dat het slachtoffer geen onschuldige was, maar een gewiekste zwendelaar die profiteerde van de angsten en noden van anderen. Wanneer Frieda meer te weten komt over diens verleden en ook zijn slachtoffers leert kennen, blijkt ze in groot gevaar te verkeren en meer vijanden te hebben dan ze dacht.
Geeft u mij maar geen zakdoeken-sasjet.
Ik weet niet hoe je ‘t schrijft, maar ‘k wil het niet.
En ook geen glazenhoudertjes van riet,
omdat ik daar toch nooit een glas in zet.
